سبدگردانی یا مدیریت پورتفوی (Portfolio Management) یکی از خدمات تخصصی در بازار سرمایه است که با هدف مدیریت حرفهای داراییها، توسط شرکتهای سبدگردان ارائه میشود. در این فرآیند، سرمایهگذار مدیریت سرمایه خود را به شرکت سبدگردان میسپارد تا بر اساس سطح ریسکپذیری، اهداف مالی و شرایط بازار، سبدی اختصاصی و متناسب با ویژگیهای فردی وی طراحی و مدیریت شود.
سبدگردانی در بورس، یکی از روشهای سرمایهگذاری غیرمستقیم و مناسب برای افرادی است که دانش تخصصی یا زمان کافی برای تحلیل بازار ندارند اما بهدنبال کسب بازدهی مطلوب در این بازار هستند. شرکت سبدگردان، یک نهاد مالی دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار است که با عقد قرارداد رسمی با سرمایهگذار، نسبت به تشکیل و مدیریت سبد سرمایهگذاری اقدام میکند. این سبد میتواند شامل انواع داراییها نظیر سهام، صندوقهای سرمایهگذاری، وجه نقد و سایر ابزارهای مالی باشد. در حال حاضر، ۹۸ شرکت سبدگردان در ایران دارای مجوز فعالیت هستند و اطلاعات آنها در سایت رسمی سازمان بورس قابل دسترسی است.
پس از عقد قرارداد میان سرمایهگذار و شرکت سبدگردان، میزان ریسکپذیری فرد از طریق تکمیل پرسشنامه و جلسات مشاوره مشخص میشود. بر اساس نتایج این ارزیابی، یک سبد اختصاصی شامل سهام، صندوقهای سرمایهگذاری، ابزارهای مالی مبتنی بر طلا و سایر داراییها برای فرد طراحی میشود. این سبد دقیقاً مانند یک کتوشلوار سفارشی، متناسب با شخصیت و نیازهای مالی سرمایهگذار تهیه میشود؛ اگر فرد ریسکپذیر باشد، چینش داراییهای سبد سرمایهگذاری او شامل داراییهایی با نوسان بالا و پتانسیل رشد بیشتر خواهد بود. در صورتی که شخص ریسکگریز باشد، ترکیب سبد بهگونهای چیده میشود که بر ابزارهای مالی کمریسک تمرکز داشته باشد. به این ترتیب، افراد بدون نیاز به دانش تحلیلی یا صرف زمان برای پیگیری بازار، میتوانند از مدیریت حرفهای دارایی خود بهرهمند شوند.
با توجه به اختصاصی بودن خدمات سبدگردانی و ساختار هزینهای آن، شرکتهای سبدگردان معمولاً مبلغ حداقلی برای سرمایه ورودی در نظر میگیرند. این مبلغ در شرکتهای مختلف متفاوت است. بهعنوان نمونه، در شرکت سبدگردان ویستا، حداقل سرمایه لازم برای دریافت خدمات سبدگردانی، یک میلیارد تومان است.
کارمزد سبدگردانی از دو بخش تشکیل میشود: کارمزد مدیریت و کارمزد عملکرد. کارمزد مدیریت، درصدی ثابت از سرمایه تحت مدیریت است که بهصورت سالانه محاسبه میشود. کارمزد عملکرد نیز مبلغی متغیر است که بر اساس بازدهی سبد و طبق توافق طرفین قرارداد تعیین میشود. مدتزمان قرارداد سبدگردانی معمولاً یک ساله است و سرمایهگذار هر زمان که بخواهد میتواند با اطلاع کتبی، قرارداد را خاتمه دهد. در شرکت سبدگردان ویستا، برای اطمینان خاطر سرمایهگذاران، در قراردادها قید میشود که در صورتیکه بازدهی سبد کمتر از نرخ سود بانکی باشد، هیچ کارمزدی بابت کارمزد عملکرد دریافت نخواهد شد.
در حال حاضر خدمات سبدگردانی سود تضمینشدهای ندارند؛ چرا که ذات بازار سرمایه با نوسان و ریسک همراه است و بازدهی نیز به عوامل مختلفی مانند شرایط بازار، استراتژی سبدگردان و ترکیب داراییها بستگی دارد. با این حال، نکته حائز اهمیت این است که منافع سبدگردان با منافع سرمایهگذار همسو است، چرا که بخشی از کارمزد سبدگردانی منوط به کسب سود است. بنابراین، شرکت سبدگردان تمام تلاش خود را برای ایجاد بازدهی مطلوب بهکار خواهد گرفت.
یکی از مهمترین مزایای سبدگردانی، بهرهمندی از دانش تخصصی تحلیلگران و مدیران حرفهای بازار سرمایه است. همچنین، با تنوعبخشی هدفمند به ترکیب داراییها در کلاسها و صنایع مختلف، ریسک سرمایهگذاری کنترل میشود. تصمیمگیریهای اصولی و واکنش سریع به نوسانات بازار از دیگر مزایای سبدگردانی هستند. افزون بر این، سبدهای اختصاصی از معافیت مالیاتی نیز برخوردارند که به افزایش سودآوری سرمایهگذاران کمک میکند.
در مقابل، یکی از چالشهای این روش، هزینههای کارمزد آن در مقایسه با صندوقهای سرمایهگذاری است. همچنین، در این روش سرمایهگذار کنترل مستقیم بر تصمیمات روزمره ندارد و باید به تخصص و تعهد شرکت سبدگردان اعتماد کند.
انتخاب شرکت سبدگردان یکی از مهمترین تصمیمهایی است که سرمایهگذار باید با دقت بالا انجام دهد. یک شرکت سبدگردان مورد اعتماد و حرفهای باید دارای مجوز رسمی از سازمان بورس، عملکرد قابل قبول در گذشته، تیم تحلیلگری و مدیریتی با سابقه، قابلیت گزارشدهی شفاف، ساختار هزینهای مناسب و همچنین خدمات پشتیبانی قوی باشد. میزان ارزش داراییهای تحت مدیریت (AUM) نیز میتواند یکی از معیارهای سنجش اعتبار و توانمندی شرکت سبدگردان باشد.
سبدگردانی یک راهکار حرفهای و مطمئن برای افرادی است که میخواهند بدون فعالیت مستقیم، پیچیده و پر ریسک در بازار سرمایه، از فرصتهای موجود در این بازار بهرهمند شوند. این خدمت با طراحی سبد اختصاصی، کنترل ریسک، بهرهمندی از تخصص تحلیلگران و ساختار کارمزدی مبتنی بر عملکرد، گزینهای مناسب برای سرمایهگذاران است. شرکت سبدگردان ویستا با رویکرد شفاف، کارنامه قابلاتکا و تعهد به همسویی با منافع سرمایهگذار، تلاش میکند تا تجربهای متفاوت از مدیریت حرفهای دارایی را برای مشتریان خود رقم زند. اگر به دنبال رشد منطقی سرمایه در فضایی تخصصی و حرفهای هستید، قطعاً شرکت سبدگردان ویستا نقطه شروع مناسبی برای شما است.